Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин Төрагасынын орун басары – Суу ресурстары, айыл чарба жана кайра иштетүү өнөр жай министри Бакыт Төрөбаев Жалпыга маалымдоо каражаттарынын өкүлдөрүнө жазгы талаа жумуштарынын башталышы тууралуу маалымат жыйынын өткөрүп жатып, суу ресурстары тармагында аткарыла турган иштерге токтолду.

Быйылкы жылга приоритет катары 4 багытка токтолгон МинКаб Төрагасынын орун басары Бакыт Төрөбаев алгач агын суу маселеси жаралбашы үчүн суткалык жөнгө салуу бассейндеринин (БСР) жана декадалык жөнгө салуу бассейндеринин (БДР) курулушу кызуу жүргүзүлөөрүн билдирди.

Маселен, Чүй облусунун аймагындагы бир катар дарыялардын агымына чакан суу сактагычтарды куруу, ошондой эле мурдагы суу сактагычтарды оңдоо, калыбына келтирүү иштери жүргүзүлөт. Ал үчүн бюджеттен 2 млрд 200 млн сом бөлүнгөнүн Бакыт Төрөбаев кошумчалады.

“Жалпы республика боюнча 1 млн 28 миң гектар сугат жер аянты болсо, ал эми 11 ири суу сактагыч жана 406 бассейн бар. Бирок бул суу сактагычтардын саны азыр жетишсиз болуп жатат. Ошол себептүү жаңы чакан суу сактагычтарды куруу жана оңдоо иштерин жүргүзүү зарылдыгы турат. Учурда 85 объектте иштер жүрүүдө. Эң башкысы дыйкандарды өз убагында сугат суу менен камсыздашыбыз керек”, – деди Бакыт Төрөбаев.

Ал ошондой эле бул багытта райондук мамлекеттик администрация башчылары-акимдер, жана айыл аймак башчылары жергиликтүү дыйкандар менен биргеликте тамчылатып сугаруу системасын ар бир районго пилоттук долбоор катары киргизилерин кошумчалады.

2023-жылдын 12-ноябрында Ош шаарында  кичи жана орто бизнестин ишкерлери үчүн маалымат жыйыны өттү.

Негизги тема: бизнестеги талаш-тартыштарды жана конфликттерди коммерциялык медиация аркылуу кантип чечүү жана медиация процедурасы болгон учурда Долбоордун колдоосун кантип алса болот?

Маалымат жыйыны “Кыргыз Республикасындагы коммерциялык медиация (2-фаза): COVID-19га каршы жооп” долбоорунун алкагында өттү. Долбоор Европа реконструкциялоо жана өнүктүрүү банкы (ЕРӨБ) тарабынан каржыланып, Эл аралык Өнүктүрүү Укук Уюму (IDLO) менен биргеликте ишке ашырылууда.

Альтернативдүү ыкма

Жолугушуунун жүрүшүндө жыйрмадан ашык катышуучулар талаш-тартыштарды чечүүнүн альтернативдүү ыкмасы катары медиация жөнүндө толук маалымат; ишкерлер үчүн коммерциялык ортомчулуктун артыкчылыктары жөнүндө; келишимдерди түзүүдө медиация пункттары жана медиация пункттарын колдонуу жөнүндө маалымат алышты, мындан тышкары медиация аркылуу коммерциялык талаштарды чечүү боюнча Долбоордун жардамын алуу боюнча этап-этабы менен инструкциялары менен таанышты.

Ишкерлерди кызыктырган негизги нерсе – бул коммерциялык медиациянын артыкчылыктары жана медиация келишимдерин аткаруунун натыйжалуулугу.

«Медиатор үчүн талаштын предмети эмес, тараптардын кызыкчылыгы маанилүү. Медиатор тараптардын кызыкчылыктары менен иш алып баруу менен аларга эки тарапка тең пайдалуу чечим табууга көмөктөшөт», – дейт медиатор, УОКтун Ош филиалынын жетекчиси Авазбек Шамшиев.

Ал мисал катары видеону көрсөттү.

https://www.youtube.com/watch?v=OdZep6cAAqQ

Медиациянын артыкчылыктары

«Медиация келишими тараптардын ар биринин кызыкчылыгына жооп бериши керек, эгерде бир тарап тышынан эле макул болсо, бул тарап келишимдерди аткарат дегенге кепилдик кантип беребиз? Тараптар мындан аркы кызматташууга кызыкдар болуп, курч кырдаалдан чыгуунун жолун издесе, медиация ийгиликтүү болот. Медиатор өзүнүн ыкмасын колдонуу менен тараптарга чечим табууга жардам берет”, – дейт медиатор Ажар Тюлегенова.

«Эгерде чыр-чатактар ​​боюнча тараптардын бири сотко кайрылса, экинчи тарап муну согуштун белгиси катары карашы мүнкүн. Бирок бизнеске бүтпөс чыр-чатактар ​​эмес, натыйжа керек. Талаштарды жана чыр-чатактарды ийкемдүү чечүүгө мүмкүндүк берген коммерциялык медиация жөнүндө билгениме кубанычтамын. Мындан ары Кыргызстандагы коммерциялык медиация жана медиаторлор тууралуу маалымат менен таанышам», – дейт ишкер айым Гүлдар Калбаева.

Долбоордун жардамы

IDLO медиа эксперти Асыл Осмоналиева катышуучуларга медиаторду кантип табуу жана коммерциялык талаштарды чечүүдө Долбоордун жардамын кантип алуу керектигин айтып берди.

«Бизнес финансы гана эмес, репутацияны да эске алып, кээ бир иш-аракеттерди кантип чечмелесе болорун жакшы түшүнүшөт. Талаштарды чечүүнүн альтернативалуу ыкмасы катары коммерциялык медиация өзүнүн артыкчылыктарына ээ жана азыр Долбоордун колдоосу менен медиатордун кызматын бекер алып, коммерциялык талаш-тартыштарды чечүүгө болот», – деди Осмоналиева.

Медиаторлордун Республикалык коомчулугунун (МРК) жаңыланган www.mediator.kg сайты керекитүү медиаторду издөөнү жана тандоону жеңилдетет.

Бул тууралуу МРКнын жетекчиси Ракыя Рахматова билдирди.

«Европалык реконструкциялоо жана өнүктүрүү банкынын (ЕРӨБ) жана IDLO колдоосу менен коммерциялык медиацияны өнүктүрүү долбоорунун алкагында биздин сайтыбыз жакшыртылды. Биз сайттын мобилдик версиясын ишке киргиздик, медиаторлордун жалпы республикалык реестрин өнүктүрдүк», — деди Ракыя Рахматова. МРК сайтынын администратору Гүлнур Жусупова билдиргендей, эми ар бир медиатор www.mediator.kg сайтында жеке кабинетин түзүп, профессионалдык портфолио толтурууга мүмкүнчүлүк бар.

«Учурда биз медиаторлорду жаңыланган сайт менен иштөөнү үйрөтүп жатабыз», – дейт Жусупова.Окутуу республиканын бардык аймактарында иштеген медиаторлор үчүн мамлекеттик жана расмий тилде онлайн режиминде өтөт. Улуттук медиация борборунун Оштогу филиалынын директору Авазбек Шамшиев инновациянын маанилүүлүгүнө токтолду.

«Интернет мейкиндигинде өзүбүздү таанытуу биз үчүн өтө маанилүү: биз өзүбүздүн аймактын чек аралары жана жеке байланыштар чөйрөсү менен чектелбейбиз. Мен МРК сайтында жеке кабинет ачып, сертификаттарды, сүрөттөрдү жүктөө, жетишкендиктер жөнүндө маалымат таратууга мүмкүн болгонуна кубанычтамын. Медиаторлорду окутуу системдүү болуш керек», – деп эсептейт Шамшиев.

Медиаторду издөөнү жана алардын кызматына муктаж болгондор үчүн тандоону жеңилдетет. Эми медиаторду алардын адистиги, аймыгы, тил жана башка критерийлерга ылайык тапса болот.  Толук маалыматты медиатордун профессионалдык портфолиосунан  таанышууга болот.

IDLOнун Кыргыз Республикасындагы директору Дилбар Максимбекова медиацияны өнүктүрүү долбоору медиацины колдоо эатптарын айтып берди.

««Кыргызстанда медиацияны өнүктүрүү долбоору 2017-жылы башталган. Долбоордун биринчи фазасы медиаторлорду окутууга, координациялык органды – Республикалык медиаторлор коомун түзүүгө жана айрым коммерциялык талаштарды чечүүгө мүмкүндүк берди. Долбоордун экинчи фазасынын максаты – чакан жана орто бизнес үчүн коммерциялык медиацияны колдонууну илгерилетүү жана жеңилдетүү боюнча Кыргызстандын өкмөтүнө колдоо көрсөтүү. Ийгиликке жетүү үчүн коомчулуктун медиация боюнча маалымдуулугун, биринчи кезекте медиаторлор негизги ресурсу – www.mediator.kg сайты аркылуу өнүктүрүү  зарыл», — деди Максимбекова.

Учурда 250 ашык медиаторлор Реестрде катталган.

17, 18-мартта медиаторлор үчүн маркетинг кызматтары жана медиаторлордун жаңыланган www.mediator.kg сайтында жалпы республикалык реестри менен иштөө боюнча тренингдер өткөрүлдү.

Тренинг коммерциялык медиацияны өнүктүрүү долбоорунун алкагында Европа реконструкциялоо жана өнүктүрүү банкы (EBRD) менен Өнүгүү укугу боюнча эл аралык уюму (IDLO) жана Медиаторлордун коомдоштугу менен биргеликте өткөрүлдү.

Онлайн жана оффлайн режиминде өткөн тренингдин биринчи күнүндө тажрыйбалуу тренер Улан Мухамед медиаторлорго маркетингдин негизги ыкмаларын үйрөттү. Катышуучулар медиатордун кызмат көрсөтүү рыногун талдоо жана сегментациялоо, жеке брендин жана өз кызматтарын натыйжалуу кардарларга билгизүү ыкамаларын менен таанышты.Тренингдин экинчи күнүндө катышуучулар Медиаторлордун коомдоштугугун  www.mediator.kg сайтындагы жаңылануулары менен таанышышты. Азыр сайттын мобилдик версиясы түзүлдү, жаңы функциялар медиаторлорго Жеке кабинетке кирүүгө жана портфолиосун – резюмелерди, сүрөттөрдү, сертификаттарды толтурууга мүмкүндүк берет.

Бул өз кезегинде талаш-тартышты же чыр-чатакты медиация жолу менен чечүүнү каалагандар үчүн медиаторду издөөнү жана тандоону жеңилдетет. Медиатор Эльвира Боромбаева «азыр www.mediator.kg сайты ыңгайлуу жана эффективдүү болуп калды» деп билдирди. Веб-сайтты сапаттуу жаңылоо жана медиаторлорду окутуу Европа реконструкциялоо жана өнүктүрүү банкы (EBRD) менен Өнүгүү укугу боюнча эл аралык уюму (IDLO) “Кыргыз Республикасындагы коммерциалык медитация: (фаза II ) COVID – 19га жооп”  долбоордун алкагында  Медиаторлордун коомдоштугу менен биргеликте өткөрүлдү.

2021-жылдын 21-декабрында Өнүгүү Укугу боюнча Эл аралык Уюму (IDLO) Кыргыз Республикасынын Юстиция министрлигине алдындагы Мамлекет кепилдеген юридикалык жардамды координациялоо борборуна сотко доо арыз менен кайрылуу үчүн зарыл болгон документтердин Маалымдамасын тапшырды.

IDLOнун Кыргызстандагы директору Дильбар Максимбекова билдиргендей, бул Маалымдама жарандык, экономикалык жана административдик иштер боюнча сотко доо арыз менен кайрылуу үчүн зарыл болгон документтердин тизмесин камтыйт.

Борбордун директору Акжол Калбеков бул Маалымдама элге жардам берип жаткан юристер үчүн практикалык колдонмо болуп калат дейт.

Борборго кыргыз жана орус тилдериндеги 100 нуска китеп, жана анын электрондук версиясы берилди.

Кыргыз Республикасынын Жогорку Сотуна караштуу Сот адилеттигинин Жогрку мектебинин билим берүү адиси Индира Айтбаева “Вечерний Бишкек” гезитине берген маегинде бул Маалымдамада жаш жана жаңы баштаган судьяларды да, тажрыйбалуу практиктерди да кызыктыра турганын билдирди.

https://www.vb.kg/doc/407152_v_kr_izdan_spravochnik_dokymentov_neobhodimyh_dlia_podachi_iska_v_syd.html

“Сотко документтерди берүүдө убакыт созулуп калган учурлар кездешет. Кээде жаш судьялар кандай документтер керек экенин так билбей күмөн санашы мүнкүн. Биз кылмыш, жарандык иштердин току тизмесин чогулттук, бул албетте иштти жеңилдетет жана жөнөкөйлотөт”,-дейт Айтбаева ВБ берген маегинде.

“Жарандык, экономикалык жана административдик иштер боюнча сотко доо арыз менен кайрылуу үчүн зарыл болгон документтердин Маалымдамасы” IDLO- USAID “Ишенимдүү сот долборунун алкагында иштелип чыккан.

Маалымдама судьялар, адвокаттар, прокурорлор, студенттер, жогорку окуу жайлардын окутуучулары, юристер, өздөрунүн укуктарын, эркиндиктерин жана мыйзам тарабынын корголуучу таламдарын коргоо үчүн сотко кайрылган жарандар пайдалан алышат.

9-11-класстарынын окуучуларын «Зомбулукту Актаба!» аттуу республикалык конкурса катышууга чакырабыз!

Бул конкурс Кыргызстандагы гендердик жана үй-бүлөлүк зомбулукту алдын алуу боюнча жаштардын активдүүлүгүн жогорулатууга багытталган. Жеңүүчү командалар үчүн төмөнкү сыйлыктар каралган:

1-орун – команданын ар бир мүчөсүнө 1 ноутбук.

2-орун – команданын ар бир мүчөсүнө 1 телефон.

3-орун – команданын ар бир мүчөсүнө 1 телефон.

Катышууга бир мектептен бир гана топ катыша алат. Катышуу үчүн 3 окуучудан (алардын бири башка жыныста болушу керек) турган топ түзүп, төмөнкү талаптарды аткаруу керек:

1. Ссылка аркылуу 2021-жылдын 4-мартына чейин өз командаңыздын атынан катталуу: https://forms.gle/V1p3pV8SQ7Um2cEy6

2. Сиздин топтун катышуусун тастыктагандан кийин, уюштуруучулардын маалыматтык билдирүүсүнө ылайык, гендердик жана үй-бүлөлүк зордук-зомбулукту изилдөө үчүн социологиялык онлайн сурамжылоо жүргүзүү – минималдуу 50 адам менен маектешүү;

3. Кыргызстандагы гендердик жана үй-бүлөлүк зомбулук темасында 2 мүнөттүк видеотасманы даярдап, жарыялоо;

4. Конкурстун облустук этабында калыстар тобунун алдында аткарылган иш жөнүндө презентация кылуу;

5. Конкурстун республикалык этабында калыстар тобунун алдында аткарылган иш жөнүндө презентация кылуу;

6. Көз карандысыз калыстар тобу үч жеңүүчү команданы тандап алат.

Бул укуктук сынак USAID-IDLO эл аралык уюмунун “Ишенимдүү сот”  программасынын алкагында, Кыргыз Республикасынын Билим берүү жана илим министрлиги менен биргеликте Кыргызстандын юридикалык клиникалар ассоциациясы тарабынан уюштурулуп жатат.

Эпидемиологиялык кырдаалды эске алуу менен, сынактын бардык этаптары онлайн режиминде өткөрүлөт.

#ЗомбулуктуАктаба
#JashtarTendik3un

Соттук жыйындарда аудио, видео фиксациялоо (АВФ) системасы киргизүү бул санариптештирүүнүн бирден бир максаты. Жаңы система сот тутумундагы коррупцияны азайтууга жана ачык-айкын болушуна  эң маанилүү компоненттердин бири.

АВФ системасы сот жыйындарынын жүрүшүн так жазууга, тараптардын электрондук протоколдорго жана аудио-видео файлдарга жеткиликтүүлүгүн камсыз кылууга, ошондой эле алыскы режимдеги сот отурумдарына күбө же шектүү катары катышууга мүмкүндүк берет. Акыркы пункт COVID19 пандемиясы учурунда өзгөчө актуалдуу болуп калды.

Аудио жана видео фиксация соттун катышуучуларынын: доогерлердин, айыпталуучулардын, адвокаттардын жана прокурорлордун, ошондой эле судьялардын жоопкерчилигин жогорулатат. 

Учурда 72 жергиликтүү сотто 159 сот залы бар. Анын ичинен 73 залында аудио жана видео жазуу жабдыктары орнотулган, калгандары ишке ашырылууда.

Сот залындагы тартип 

Мурунку Тартип Комиссиясынын мүчөсү Аслан Кулбаев АВФ системасын киргизүү Кыргыз Республикасынын Жазык-процесстик кодексинде каралгандыгын айтат. 

«Камеранын объективи бардык мыйзам бузууларды каттайт, техникага инсандын статусу, тууган-уругу ким экени баари бир.  Мисалы, камералар орнотулган жолдордо жол кырсыктарынын саны кескин азайып кеткенин байкасак болот. Сот залындагы камералар эрежени сактаганга так ошондой эле таасир берет», – дейт ал.

Кулбаевдин айтымында, сот отурумдарынын аудио жана видео жазуусу соттордогу тартипти дагы жогорулатат. Ар бир калп, ар бир мыйзам бузуулар жазууларда калат.Файлдар 10 жылга чейин сакталып, талаптарга атайын өтүнүч менен берилет. 

 Сотторду санариптештирүү

Санарип технологиялар сот реформасын жаңы деңгеле көтөргөнгө мүнкүнчүлүк берет. Ал эми бул долбоор ишке ашыруу  үчүн чоң акча каражаты жана адамдык ресурстар керек.

Реформаны ишке ашырууда эл аралык донорлор дагы жардам көрсөтүшөт. Мисалы, USAID жана IDLO программасы тогуз жылдан бери сот тутумун чыңдоого багытталган демилгелерди колдоп келет. Программанын колдоосу менен, көптөгөн жаңы технологиялар киргизилип жатат: автоматтык түрдө иш бөлүштүрү системасы, видеоконференция системасы жана сот отурумдарын жазуу үчүн аудио-видео жабдыктарын орнотуу иш жүрүп жатат. 

Учурда, санариптештирүү багытты   эске алып, USAID-IDLO АВФ тутумун натыйжалуу пайдаланууга багытталган долбоордун жаңы этабын баштоодо. Анын башка электрондук сот тутумдары менен интеграциясын күчөтүү жана укуктук чөйрөнү жакшыртуу.  

 Сот тутумуна АВФ системасын киргизүү, жана системанын артыкчылыгын кенен маалымдоо сот тутумунун сапатына, ачык-айкындыгына түздөн-түз таасири тийет.

5-6-сентябрда Бишкекте сот тармагындагы тренерлер  окуу план түзүнүү жана чоңдорго интерактивдик тренинг өткөрүүнү үйрөнүштү. Эки күндүн ичинде катышуучулар көптөгөн маалымат алып, практикалык сабак учурунда окуу модуль түзсө, тажрыйбалуу тренерлер сын-пикирлерин, сунуштарын берди.

Судьялар мындай окутуунун керектигин белгилешип, кызыктырган суроолорго жооп алганын жана тренерлер күтүлгөн натыйжаны актаганын айтышты. Тренинг аяктаган соң аларга сертификат тапшырылды. Келечекте тренерлер судьяларга комплекстүү окутуу программасын өткөрүүсү күтүлүүдө.

Тренер катары Сот адилеттигинин жогорку мектебинин окутуучусу Индира Айтбаева, Бишкек шаардык сотунун судьясы Ирина Воронцова, Сот адилеттигинин жогорку мектебинин директорунун орун басары Галия Алымбекова, Өнүктүрүү укугу боюнча эл аралык уюмунун (IDLO) сот адилеттигинин потенциалын жогорулатуу боюнча секторунун кеңешчиси Дильбара Максимбекова жана Адам укуктары боюнча БУУнун Жогорку комиссарынын башкармасынын эксперти Зауре Сыдыкова болушту.

Аталган иш-чара АКШнын Мамлекеттик департаментинин Эл аралык баңгизат каражаттарын жүгүртүү жана кылмыштар менен күрөшүү бөлүмүнүн долбоорунун алкагында Кыргызстандагы Өнүгүү укугу боюнча эл аралык уюмунун (IDLO) колдоосу менен уюштурулду.

Кечээ, 15–июлда, Ички иштер министрлигине кылмыш-жаза мыйзамдарына киргизилген өзгөртүүлөр боюнча жазылган жаңы китептерди өткөрүү аземи болуп өттү.

«Сотко чейинки өндүрүш» атту китептери жергиликтүү эксперттер тарабынан эки тилде жазылган жана 1000 нуска менен басылды. Анын ичинде жаңы процессуалдык институттар: процессуалдык келишим, тергөө соту жана башка темалар камтылган.

“Жалпы министрликтин атынан долбоорду каржылаган АКШнын Мамлекеттик департаментинин Эл аралык баңгизат каражаттарын жүгүртүү жана кылмыштар менен күрөшүү бөлүмүнө жана Кыргызстандагы Өнүгүү укугу боюнча эл аралык уюмуна (IDLO) терең ыраазычылык билдирем. Азыркы укук колдонуу практикасында биздин кызматкерлер көптөгөн кыйынчылыктар менен кездешүүдө, ошон үчүн чындыгында бул китеп бизге суудай керек эле”, — деди министрдин орун басары Курсан Асанов. Анын айтымында жакынкы арада кылмыш-жаза мыйзамдарына өзгөртүүлөр киргизилиши күтүлүүдө жана ал мындан да ары аталган эл аралык уюм менен кызматташууга даяр экенин айтты.

IDLO уюмунун директору Фред Хьюстон Ички иштер министрлигин колдоого дайыма даяр экенин билдирди.

“Эң негизгиси, бул китептин ичинде электрондук форматы  да бар. Ошол себептен жакынкы арадагы мыйзамга киргизиле турган өзгөртүүлөрдүн негизинде китептин жаңы басылмасын даярдоо кыйынчылыкка турбайт”, — деди ал.

Соттор жана прокурорлор бүгүн, 28-июнда, USAID  жана Укукту өнүктүрүү боюнча эл аралык уюмунун (IDLO) жардамы менен уюштурган калыбына келтирүүчү медиация боюнча тренингде катышууда.

Калыбына келтирүүчү медиация – арыздашуунун натыйжасында пайда болгон көйгөйдү чечүү үчүн бирин-бири түшүнүү жөндөмүн калыбына келтирүүгө медиатор тарабынан шарт түзгөн процесс.

Иш-чаранын ачылышында IDLO кеңешчиси Дильбара Максимбекова белгилегендей, мыйзамга ылайык соттор жана тергөөчүлөр талаштын, жорук жана кылмыш иштердин тараптарын маалыматтык жолугушууга, м.а, медиаторго жиберүүгө укуктуу. Медиатор талаштын тараптарына медиациянын маңызын жана принциптерин түшүндүрөт. Тараптар медиациянын алкагында жөнгө салуу жөнүндө өз ара макулдукка келген учурда медиацияны колдонуу жөнүндө келишимдин шарттарын макулдашат. Талаш, мындай учурда, сотко жиберилбестен бүтөт.

“Кылмыш иштер боюнча калыбына келтирүүчү медиация жарандык иштерден айырмаланат. Медиатор менен соттордун жана прокурорлордун кызматташуусунун өзгөчөлүктөрүн түшүндүрүү үчүн атайын Латвиядан тажрыйбалуу эксперт Диана Зиединяны чакырдык”, —деди Дильбара Максимбекова.

Диана Зиединя 2005-жылдан бери Латвия мамлекеттик пробация кызматынын Медиация жана коомдук катышууну координациялоо боюнча департаментинин адиси болуп эмгектенет. Тренинг учурунда ал латвиялык медиаторлор прокурор жана соттор менен кызматташуу тажрыйбасы менен бөлүшүп, ошондой эле эрезеге жетелек балдар менен иштөөдөгү өзгөчөлүктөрүн айтып берет.

Калича Джаманкулова

Бүгүн, 24-июнда, Бишкекте калыбына келтирүүчү медиация боюнча эки күндүк тренинг өтөт.

Тренер Диана Зиединя, Латвия мамлекеттик пробация кызматынын Медиация жана коомдук катышууну координациялоо боюнча департаментинин адиси, Кыргызстанга Укукту өнүктүрүү боюнча эл аралык уюмунун (IDLO) чакыруусу менен келди. Эки күндүн ичинде ал Латвия мамлекетинин негизинде калыбына келтирүүчү медияция боюнча эл аралык тажрыйба жана укук-ченемдүү актылар тууралуу билими менен бөлүшөт. Ошондой эле кылмыш иштериндеги жана пенитенциардык системадагы калыбына келтирүүчү медиация жөнүндө айтып берет.

“Мен бул тармакта 2015 жылдан бери иштеп келем. Башында медиация институтун киргизүүдө биз да кыйынчылыкка туш болгонбуз. Полицеский жана прокурорлор бизди шылдыңдашчу, бирок азыр өздөрү бизге жардам же консультация сурап келишет. Бул медиациянын эффективдүүлүгү тууралуу кабар берет”, — дейт Диана Зиединя.

Латвиялык тренерден тышкары иш-чарада КР Мамлекеттик жаза аткаруу кызматынын байкоочу кеңешинин төрайымы Чолпон Омурканова катышат. Ал Кыргызстандагы медиаторлор тууралуу мыйзам жана жаза аткаруу системасындагы калыбына келтирүүчү медация жөнүндө жана аялдар менен эрезеге жетелектер менен иштөө өзгөчөлүктөрү тууралуу кеп кылат.

Катышуучулар – юристтер, аксакалдар кеңеши, бизнес жана коомдук уюмдардын мүчөлөрү, иш-чара алкагында теоретикалык билимдерин практикалык түрдө ишке ашыруу мүмкүнчүлүккө ээ болушат. Тренер аяктаган соң аларга сертификат тапшырылат.

“Казахстан медиаторлор ассоциациясы” уюмунун жетекчиси Жандильда Жакупов 22 – 27 апрель күндөрү Бишкекте медиаторлорду даярдоо боюнча курс өтүп өзүнүн тажрыйбасы менен бөлүшөт.

Курстун катышуучулары – регионалдык аксакалдар сотторунун мүчөлөрү, адвокаттар жана “Улуттук медиация борбору” коомдук бирикмесинин (Кыргызстан) өкүлдөрү.

Окуу учурунда катышуучулар конфликт, анын түрлөрү жана жүрүм-турумдун стратегиясы, ошондой эле конфликт учурунда сүйлөшү боюнча атайын ыкмалар, комуникативдик өнөрлөрдү үйрөнүшөт. Ошондой эле аларга контакт түзүү, сүйлөшүүлөрдү жүргүзүү жана конфликтти чечүү жолдору тууралуу айтып беришет.

Катышуучулар сотко чейин, соттон тышкары жана сот учурундагы жана үй-бүлөлүк, эмгек, социалдык, граждандык, жаза, административдик, коммерциялык талаштардагы медиациянын өзгөчөлүктөрү тууралуу маалымат алышат.

Курсттун аягында жазуу жана ооз эки, ошондой эле практикалык түрүндө экзамен болмокчу.

Үй-бүлөлүк, эмгек жана коммерциялык талаштардагы сотко чейин чечкен медиация институту Кыргызстанда 2018-жылдын февраль айынан тарта иш жүргүзөт.  

Аталган курс USAID жана Кыргызстандагы Укукту өнүктүрүү эл аралык уюмунун (IDLO) “Сотторго ишеним” аттуу программасынын алкагында жана “Улуттук медиация борбору” коомдук бирикмеси, Казахстан медиаторлор ассоциациясы менен биргеликте уюштурулат.

Калича Джаманкулова